PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

27e ZONDAG DOOR HET JAAR (B)  -  3 en 4 oktober 2009

Genesis 2 : 18 -24.
Marcus 1O : 2 - 16.


Zusters en broeders ,

Het huwelijk: in de laatste halve eeuw heb ik er wel een en ander van meegemaakt. Weliswaar vanaf de zijlijn, soms op de bank zittend, soms een eindje meelopend. Om voor een keer eens te beginnen met het einde, met de conclusie waartoe ik gekomen ben: ik denk dat we het huwelijk opnieuw zullen moeten uitvinden. Ik denk dat om drie redenen:
I.    De eerste reden zal u wel nauwelijks verbazen: ik heb gezien hoe verschillend elk huwelijk is. Ge kunt geen huwelijk copieëren.
Ik geef u enkele voorbeelden die dat verschil illustreren.
Op 1 juli 2009 is Bart de Wever getrouwd. Kerkelijk. Het paar had al vier kinderen. Zijn broer, de historicus van Gent ,was getuige. En hij zei, op een humoristische manier tot zijn schoonzus: 'Veerle, een huwelijk met een polticus, ge weet wat dat is: die mannen zijn nooit thuis, en als ze al eens thuis zijn en een kleine zijn neus snuiten of een pamper aandoen, dan komt dat meteen in de media.'
Een paar apart, Bart de Wever en zijn vrouw.
Een paar apart, koning Albert en koningin Paola. Z e vierden in juli hun gouden huwelijksjubileum.  Hun huwelijk heeft om het zacht te zeggen, de nodige stormen gekend, maar ze zijn nu blijkbaar in rustiger vaarwater terecht gekomen.  Op de uitnodiging voor het feest, die ze aan hun vrienden stuurden stond deze regel van een Franse dichter: 'De mooiste reis op aarde is de reis naar elkander toe'.  De Standaard zette boven hun foto: 'Klinken op hervonden geluk'.  Een paar apart.
Een laatste voorbeeld.  Marcel Légaut was een Franse universiteitsprofessor die op zijn veertigste was getrouwd en in de Pré-Alpes was gaan boeren.  Het gezin kreeg zes kinderen. Van zijn 40e tot zijn 65e heeft Légaut tussen zijn werk door de hele inhoud van het christelijk geloof op zijn manier vertaald, het geloof vanuit zijn eigen geloofservaring bij de tijd gebracht.  Na zijn pensionering heeft hij nog zo'n kleine 20 boeken geschreven en talloze retraites en conferenties gegeven.  Zijn laatste boek heeft hij opgedragen aan zijn vrouw, met deze zin: 'Aan Marguerite Légaut, die dit boek hielp geboren worden,door het feit dat ze het me mogelijk heeft gemaakt om mijn leven te leven'. (1)  Een paar apart.
Drie totaal verschillende huwelijken, meer opvallend dan de doorsnee, zeker, maar ook doorsnee huwelijken zijn telkens weer verschillend.
Huwelijken hebben iets van een kunstwerk.  Elk kunstwerk is iets unieks, iets oorspronkelijks, anders is het geen kunstwerk.  Een huwelijk heeft daar iets van.  Alleen, ge moet er met tweeën aan werken.  Zoals er is gezegd: in goede en kwade dagen.  Soms met enthousiasme, soms met tandpijn, als het al geen hartpîjn is.

II.     De tweede reden waarom ik denk dat we het huwelijk opnieuw zullen moeten uitvinden is deze: Het huwelijk is in een crisis terecht gekomen.  Dat zie je alleen al aan het aantal echtscheidingen.
In 2008 zijn er 35.000 koppels gescheiden.  Een vijfde meer dan het jaar er voor.  Dat komt, zegt men, omdat in 2007 een nieuwe wet het uiteen gaan veel makkelijker heeft gemaakt.  In datzelfde jaar, in 2008, werden er overigens ook 45.000 huwelijken gesloten.  Dat aantal bleef ongeveer hetzelfde als het jaar er voor.
Om de situatie van het huwelijk in deze tijd te verstaan, en om mensen niet al te vlug te veroordelen, is het belangrijk te bedenken dat er in de laatste decennia enorme veranderingen zijn opgetreden, die hun weerslag hebben ook op het huwelijk.
Denk bv alleen maar al aan het feit dat mensen langer leven, maar er is zoveel meer.  Bv de positie van de vrouw die economisch - maar niet alleen economisch - zelfstandiger is geworden.  Er is verder de visie op de sexualiteit die veel positiever werd.  Op medisch gebied de ontwikkeling van mogelijkheden om sexuele beleving en vruchtbaarheid van elkaar te scheiden en zo het aantal kinderen efficienter te regelen.  Daar komt nog bij de nadruk op de persoonlijke ontplooing, en de cultivering van het genieten.  
Het ziet er naar uit dat in deze nieuwe situatie het huwelijk nog zijn erbij passende vorm aan het zoeken is.

III.     De derde reden waarom ik denk dat we het huwelijk opnieuw zullen moeten uitvinden houdt verband met de bijbelse visie op het huwelijk.
Er staan in de Bijbel teksten met betrekking tot het huwelijk die zeer tijdgebonden zijn.  Vooral dan met betrekking tot de ondergeschiktheid van de vrouw aan de man.  Die behoren niet tot de fundamentele visie van de Bijbel.
Tot die fundamentele visie, we noemen die soms wel: de Traditie met een grote T, behoren met betrekking tot het huwelijk vooral twee grote principen.
1° Man en vrouw zijn voor elkander een geschenk.  Zo tenminste zijn ze bedoeld.  In het scheppingsverhaal blijkt Adam op zijn eentje niet voort te kunnen.  En de dieren zijn geen oplossing.  Als dan Eva op het toneel verschijnt zegt Adam: 'Eindelijk één die gelijk is aan mij'. (Genesis 2 :23)  Als hulp en toeverlaat, als steun voor elkander zijn ze bedoeld - en als het goed is, zie je dat ook gebeuren.
2° Man en vrouw krijgen in de Bijbel de opdracht mee om Gods scheppingswerk voort te zetten.  Er staat in het eerste scheppingsverhaal dat God hen zegent en zegt: 'Brengt nakomelingen voort om de aarde te bevolken' (Genesis 1 : 28)  God is een God van het leven, een levengevende God.  Man en vrouw, beeld en gelijkenis van de Eeuwige, zijn geroepen om op hun manier leven door te geven.  Het kan -als het goed is- worden beleefd als een wonder.

Bijzonder in een tijd van crisis moet er voor die twee grote principen met betrekking tot het huwelijk een passende vertaling worden gezocht.
En zo ben ik tot mijn conclusie gekomen: we zullen het huwelijk opnieuw moeten uitvinden.
Van op mijn bank of meelopend, dacht ik -correctie: zag ik - dat mensen daar ook mee bezig zijn.  Gissend en missend, zeker, niet zonder pijn, niet zonder verdriet, maar op hoop van zegen.
Amen.

Marcel Heyndrikx SVD

(1)     'A Marguerite Légaut, ce livre qu'elle a aidé à naître, en me permettant d'être' LEGAUT Marcel : Vie spirituelle et modernité. Entretiens ultimes avec Th. De Scott. (Paris, Centurion -Duculot, 1992).