PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

23e ZONDAG DOOR HET JAAR (C) - 4 en 5 september 2004.

Wijsheid 9 : 13-19.
Lucas 14: 25 - 33.

Zusters en broeders ,

Wat er wordt gezegd in die eerste zinnen van het evangelie van vandaag - dat doet me denken aan de dreun waarmee palen in de grond worden geheid.

Volgens die tekst zegt Jezus daar: "Als iemand zijn vader of moeder meer liefheeft dan mij, dan kan hij mijn leerling niet zijn" -Eerste dreun.

Verder: "Als iemand zijn vrouw of zijn kinderen stelt boven mij -ook niet.

Wie zijn broer of zuster meer bemint dan mij, die kan evenmin met mij mee. En tenslotte: Wie zijn eigen leven belangrijker vindt dan mij -die is ook uitgeschakeld - definitieve dreun.

Wat doe je nu in Godsnaam met zo'n tekst?

Het moderne bijbel onderzoek zegt daarop: Je moet altijd eerst eens kijken waar zo'n tekst vandaan komt. Vanuit welke situatie is die tekst geschreven?

U weet wellicht dat de evangelies niet een soort verzameling zijn van feiten die allemaal letterlijk zo gebeurd zijn.

De evangelisten hebben de boodschap van Jezus verteld en vertaald voor de mensen van hun tijd. Ge vindt in de evangelies de boodschap van Jezus, zoals ze die hebben verstaan vanuit de situatie waarin ze leefden.

De evangelist die dit boek heeft geschreven, deed dat waarschijnlijk rond het jaar 80 na Christus.

Als je nu vraagt: "Wat bezielde die man toch, toen hij die tekst schreef die op ons zo onbegrijpelijk hard over komt, dan is daar een verrassend simpel antwoord op. Dat antwoord luidt: Hij heeft gewoon door het venster gekeken.

Hij heeft gezien wat er gebeurde met de leerlingen van Jezus van Nazareth.

Er was er minstens één, Stephanus, die al gestenigd was. Er waren er verschillende, Petrus en Paulus onderandere, die al de binnenkant van de gevangenis hadden gezien. Er waren er al gegeseld, vervolgd, uit de stad verjaagd.

In dit stukje tekst laat de schrijver Jezus van Nazareth zeggen wat hij - de evangelist zelf - rondom zich ziet gebeuren: Als je achter deze Jezus aan wilt gaan, dan kan het gebeuren dat het je duur komt te staan. Er zijn momenten waarop je aan hem, aan zijn boodschap, aan zijn evangelie, absolute voorrang zult moeten geven boven alles wat je lief is: je vader en je moeder, je vrouw en je kinderen, je zusters en je broers, je eigen leven zelfs.

De mensen van die generatie hebben van deze tekst niet opgekeken: dat was gewoon iets wat ze zagen gebeuren rondom hen.

Dat is een eerste verheldering van onze tekst. De Duitse geleerden zeiden: Om te beginnen moet je zo'n tekst verstaan vanuit de situatie waarin hij werd geschreven, vanuit datgene wat zij noemen: de "Sitz im Leben".

 

Er is een tweede manier om zo' n tekst te benaderen. Alles wat Jezus in de evangelies zegt, wat hij van zijn leerlingen vraagt -dat zijn dingen die hij eerst zelf heeft geleefd: Bekijk daarom eens hoe Jezus zelf met wat hier wordt gezegd in zijn eigen leven is omgegaan.

En dan zie je inderdaad dat hij aan wat hij zag als zijn opdracht,als zijn levenstaak absolute voorrang heeft gegeven. Hij heeft daar voorrang aan gegeven, boven zijn liefde tot zijn vader of moeder boven zijn relatie met zijn familie, boven zijn gehechtheid aan zijn eigen leven.

Dit stukje evangelie zegt niet dat hij zijn vader en moeder niet heeft lief gehad. Weliswaar staat er in onze tekst: Wie zijn vader of moeder, wie zijn eigen leven, niet haat - maar dat is een oosterse uitdrukking die wij beter kunnen vertalen met: wie daaraan voorrang geeft. De liefde tot je vader en je moeder behoorde tot de kerngeboden van het oude Israël, en we weten dat Jezus daar ook achter stond. Maar er kunnen momenten komen in een mensenleven, dat de trouw aan wat er van God uit naar je toekomt, voorrang heeft.

 

En: hoe zit het nu met ons? Wat heeft die tekst ons nu te vertellen? Misschien kunnen wij, net als de evangelist die de tekst schreef, ook eens beginnen met om ons heen te kijken.

En dan blijken er in onze generatie ook nog mensen te zijn die voor de keuze zijn gesteld -Mensen die er voor gekozen hebben om trouw te zijn aan Jezus van Nazareth en zijn boodschap over de liefde tot God en tot de mensen. Mensen die daar met hun eigen leven hebben voor betaald.

Mensen als Oscar Romero, of als die Jezuïeten bv, die zijn vermoord in EI Salvador. Dat zijn dan de meest bekenden, maar er zijn er in Latijns Amerika heel wat geweest, die zich vanuit een christelijke inspiratie hebben ingezet voor armen en uitgestotenen, en die daar hun leven zijn bij ingeschoten.

Zo compleet theoretisch is dat stukje evangelie van vandaag dus ook nu nog niet.

Maar in onze maatschappij hier, zal het waarschijnlijk wel zo'n vaart niet lopen.

Wat wel naderbij komt is, dat, als wij kiezen voor Jezus en zijn evangelie wij ook hier daarvoor een prijs zullen moeten betalen.

Het wordt steeds minder vanzelfsprekend dat men christen, laat staan katholiek is. In interviews op de radio, hoor ik steeds meer bekende Vlamingen zeggen dat ze uit een katholiek gezin komen, dat ze een katholieke opvoeding hebben gehad maar dat ze het geloof achter zich hebben gelaten.

Wie daar bij gelegenheid voor uitkomt dat hij christen is, wekt soms verbazing, wordt toch een beetje gezien als een zonderling. Krijgt misschien wel te maken met een stuk agressie tegen de kerk. Wat niet eens verwonderlijk is. Maar kerk en geloof worden erg makkelijk op één hoop gegooid.

Dat is natuurlijk nog heel wat anders dan die verscheurende keuze waar het evangelie van vandaag het over heeft.

Het is te hopen dat die keuze ons bespaard mag blijven. Want niet in elke mens schuilt er een held of heldin.

Maar misschien kunnen we uit dat evangelie van vandaag toch deze vraag meenemen: Wat is het christendom mij eigenlijk waard?

En heb ik al ooit aan mijn geloof voorrang gegeven, boven iets waar ik toch ook wel prijs op stelde?

Amen.

Marcel Heyndrikx SVD