PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

GEDAANTEVERANDERING VAN JEZUS (B) - 5 en 6 augustus 2006.

Daniël 7: 9-10 en 13-14. Marcus 9: 2-10 Zusters en broeders , Over ervaringen gesproken: Petrus, Johannes en Jacobus -ze hebben iets ervaren die drie, zeg dat wel. Jezus van Nazareth zagen ze elke dag. Maar niet zo. Niet als die keer. Toen hebben ze hem heel anders gezien Hoe vertel je zoiets? Dat is bijna niet te doen. Je merkt dat ook heel duidelijk in het evangelie van vandaag. Er is daarin sprake van een berg waarop ze zich bevinden. Maar die berg heeft geen naam. Naderhand heeft men daar de Tabor van gemaakt. Maar die naam staat niet in het evangelie. Er wordt gesproken over een helder licht waarin Jezus hen verschijnt. Maar er wordt meteen aan toegevoegd dat het geen aards licht is. Wat is het dan wel? Er is sprake van een wolk, maar het is geen gewone wolk. En ze horen een stem, maar het is geen menselijke stem. Toch allemaal vreemd. Het roept vragen op. Een eerste vraag: Wat is dat eigenlijk geweest? Wat is er daar gebeurd? Het antwoord op die vraag is voor één keer simpeler dan u vermoedt. Het staat al in dit verhaal zelf. In het evangelie volgens Mattheüs wordt dit namelijk een visioen genoemd. Bij het afdalen van de berg zegt Jezus tot die drie leerlingen: 'Jullie moeten er voorlopig maar niets over zeggen, over dit visioen (órama) dat jullie op de berg hebben gezien'. (Mattheüs 17:9) Visioen betekent volgens het Nederlands woordenboek van Van Dale: een innerlijk gezicht. Iets dat zich afspeelt binnenin een mens. Van Dale geeft als voorbeeld iets dat bekend is uit de Nederlandse litteratuur: de visioenen van de middeleeuwse mystica Hadewych. Visioenen kom je in de bijbel geregeld tegen. Van Abraham bv wordt er in het boek Genesis verteld dat hij een visioen heeft gehad waarin hij zag hoe talrijk zijn nageslacht zou zijn. (Genesis 15:1) Van profeten als Jesaja (1: 1 vv.) en Daniël (7:2 ; 8: 1) zijn er eveneens visioenen bekend. Petrus heeft een visioen, vlak voor de heiden Cornelius bij hem komt. (Handelingen 11: 5 ) En het laatste boek van de H. Schrift, het boek van de Openbaring, begint met een visioen dat de apostel Johannes op het eiland Patmos heeft aanschouwd. (Openb. 1: 10 vv.). De manier waarop ze dan zo'n visioen, zo'n gebeurtenis die zich binnenin hen afspeelt vertellen, ligt tamelijk vast. Ze gebruiken daarvoor symbolen die telkens terugkeren: Het symbool van de berg als de plaats waar God verschijnt (Exodus 3: 1 vv.; 24: 16 vv.;I Kon .19: 8) Het symbool van het licht en het symbool van de wolk (Ex. 13: 21 ; I Kon. 8:10; II Kon. 5 :15) en van de stem die spreekt. (Lucas 3: 22) Dat behoort allemaal tot hun manier van vertellen om zo'n gebeurtenis voor mensen aanschouwelijk te maken. Maar waar het eigenlijk om gaat in zo'n visioen is dit: daarin wordt iets wat verborgen is, voor een mens duidelijk. Iets wordt aan het licht gebracht. Het is alsof de gewone werkelijkheid even terugwijkt. Alsof je, heel even, door de dingen heen kunt kijken. Zo is dat ook met die gedaanteverandering van Jezus. De gewone gestalte van Jezus wijkt terug. Ze krijgen iets anders van hem te zien, iets diepers, iets wat in het gewone leven verborgen bleef. Ze zien Jezus nu, ze zien zijn leven, zijn lijden en zijn dood, in een ander licht. Dat is het antwoord op de vraag wat er toen gebeurd is. Maar er is nog een tweede vraag: Wat heeft dit voor de apostelen betekend? Om dat te begrijpen moet je even een paar stappen terug doen in het evangelie om te zien in welke situatie ze zaten, vlak voor dit visioen. Naar die situatie wordt er namelijk verwezen in de eerste woorden van het stukje evangelie van vandaag. Het verhaal begint met een tijdsaanduiding. Er staat daar namelijk: ' Zes dagen daarna .. 'Ja,zes dagen na wat? Wat is er gebeurd, zes dagen van te voren? Wel, zes dagen eerder zijn de apostelen knock-out geslagen. Volgens de evangelisten heeft Jezus hen toen verteld -Mattheüs zegt: 'voor de eerste keer '- dat ze naar Jerusalem zouden gaan, dat hij daar zou worden gevangen genomen, gefolterd en gedood. Jezus zegt zoiets als: Jongens we gaan naar Jerusalem en daar zal ik worden uit de weg geruimd. Binnenkort is het dus gedaan: dat preken van mij, dat genezen van mensen, dat rondtrekken van ons. Het is allemaal terminaal. Dat is voor de apostelen onvoorstelbaar. Zij verwachten heel andere dingen. Het Koninkrijk van God bv, dat door Jezus zal worden opgericht. Ze zijn al aan het overleggen geweest, wie waar terecht zal komen. Wie rechts en links van hem zal zitten als Jezus zijn macht als koning zal gaan uitoefenen. Zo hebben zij Jezus gezien. Dat was hun Messias. En die gedroomde Messias zijn ze achterna gegaan. En nu laat Jezus daar geen spaan van heel. Voor de apostelen vergaat er een wereld op dat moment. En daar liggen ze nu allemaal plat, te midden van de scherven van hun kapot geslagen dromen, over hun Jezus, hun Messias -hun illusie. Dat is het wat er gebeurd is, zes dagen van te voren. Zes dagen lopen ze daar nu al mee. Lopen ze verder, lopen ze verder met Jezus mee. Toch verder, doen toch voort. En dan komt dit visioen. Er wordt hen dan ineens iets duidelijk. Precies over Jezus, ook over zijn lijden, ook over zijn dood. Ze zagen toen dat Mozes en Elia, dat zijn de wet en de profeten, achter hem stonden. Ze zagen dat God zelf achter hem stond. En dat dus op een of andere manier ook dat lijden, ook die dood, het einde niet konden zijn. Mozes en Elia waren destijds ook door donkere dalen gegaan. Zo moest ook Jezus blijkbaar door een dal heen, door het dal van de dood. Maar zoals God destijds met die twee was geweest, zo was Hij blijkbaar nu ook met Jezus van Nazareth. Ineens zagen zij dat hij blijkbaar volkomen anders was dan zij hadden gedacht. Veel groter, ontzagwekkender. Ze hoorden zich op een nieuwe manier geroepen worden, geroepen voor de tweede keer. Maar nu om die andere, die grotere Jezus te volgen. Door dat visioen werden die platgeslagen apostelen weer opgericht ,opgetild. Dat is de betekenis voor hen van dit visioen. Maar er is nog een derde vraag: Wat betekent dit verhaal nu voor ons? Herken je daarin iets van jezelf? Kom je jezelf ergens tegen in dit verhaal? Visioenen van deze soort, innerlijke ervaringen waardoor mensen een nieuw zicht krijgen op Jezus van Nazareth, die komen nog voor. Dokter Vermeire, de stichter van de Poverello, heeft over zo'n ervaring verteld bv. Maar dagelijkse kost zijn zulke ervaringen niet. Wat het verhaal over dit visioen misschien veel eerder en veel meer voor ons betekenen kan is het volgende: Ook al kom je ooit, net als die leerlingen van Jezus, in een onpeilbare duisternis terecht - de duisternis heeft niet het laatste woord. Het laatste woord is, net als het eerste woord, aan het licht. Dat licht komt dan niet van buitenaf. Het is wellicht niet spectaculair, niet zoals je dat zou wensen, of zoals je dat had gedroomd. Paulus heeft dat ooit zo gezegd: 'God die gezegd heeft: 'Licht moet stralen in de duisternis, is als een licht in onze harten opgegaan.' (II Kor .4:6) Die doorbraak van dat innerlijk licht, dat is die drie apostelen overkomen. Wie zegt er dat dit u of mij niet overkomen kan? Amen. Marcel Heyndrikx SVD